▲ Absoluut niet de juiste manier om een fles Champagne bewaren.

Het produceren van Champagne is werkelijk een vorm van kunst. Een Champagneproducent heeft van wijngaard tot verkoop veel keuzes te maken die invloed hebben op de uiteindelijke aroma’s, smaak, kleur en textuur van de Champagne en doet zijn uiterste best deze zo optimaal mogelijk samen te stellen.

Wat net zo belangrijk is als het productieproces zelf, is wat er ná de productie met de flessen gebeurt. Zodra de Champagne de perfecte omstandigheden van de kelder verlaat, is het vatbaar voor verschillende omgevingsinvloeden; zoals temperatuur, licht, luchtvochtigheid, beweging en natuurlijk, tijd. Deze invloeden kunnen de Champagne langzaam veranderen.

Wat wij helaas al te vaak horen, is dat men Champagne op de afzuigkap bewaart, of bijvoorbeeld in een vitrinekast. Ja, een fles Champagne ziet er inderdaad feestelijk uit, maar op deze manier zal het openen van een fles Champagne nooit een feest zijn. En dat is ontzettend zonde.

Hoe moet je een fles Champagne dan wel bewaren en waar moet je op letten bij het aanschaffen van een fles? Met andere woorden: hoe zorg jij ervoor dat de Champagne die je op het punt staat te openen, in perfecte conditie is?

Ga voor een constante, koele temperatuur

Niet voor niks bewaren Champagnehuizen hun Champagnes in een ondergrondse kelder. Ondergronds zijn de temperaturen constant en koel. Optimaal voor de flessen is een temperatuur tussen de 10 en 12 graden Celsius. Rond deze temperaturen kan een Champagne zich langzaam, maar interessant ontwikkelen. Is het te warm, zal de Champagne sneller ontwikkelen, sneller oxideren en dus sneller rijpen.
'Te warm' is overigens al snel boven de 20 graden Celsius.

Hoe zit het dan met te koud? Champagne bewaren op een te lage temperatuur is over het algemeen geen probleem als alle andere omstandigheden goed zijn. Een lage temperatuur zorgt voor een langzame ontwikkeling en rijping van de Champagne. Let op met temperaturen onder het vriespunt; Champagne kan ook bevriezen! Zodra het dat punt heeft bereikt, zullen kostbare kenmerken verloren gaan.

Een optie is, om je Champagne in de koelkast te bewaren. Onderzoek heeft aangetoond dat het bewaren van Champagne in de koelkast de houdbaarheid kan verlengen. Het probleem met de koelkast is echter dat de overige omstandigheden meestal niet optimaal zijn. Denk aan de luchtvochtigheid, de aanwezigheid van (koelkast)licht en potentiële vibraties van de koelkast.
Aangeraden wordt om Champagne een aantal dagen in de koelkast te bewaren en niet maanden of jaren.

Misschien wel belangrijker dan de temperatuur zelf, zijn temperatuurschommelingen. Hoge temperaturen zorgen ervoor dat de Champagne uitzet en de lucht tussen de vloeistof en de kurk wordt samengedrukt. Wanneer de temperaturen dalen, zal de Champagne weer inkrimpen waardoor de lucht in de fles zich vacuüm trekt. Als dit proces zich een aantal keer herhaalt, is het mogelijk dat de seal tussen de fles en de kurk niet meer perfect afsluit en te veel zuurstof de fles binnendringt. Te veel zuurstof is funest voor Champagne.
Probeer te voorkomen dat je de fles Champagne een paar dagen in de woonkamer laat staan, vervolgens een tijd in de koelkast, daarna weer even in de keuken om hem vervolgens in de koele kelder te bewaren.

De ideale omstandigheden:

Een constante temperatuur van rond de 10 tot 12 graden Celsius voor een optimale ontwikkeling van de Champagne. Een koele kelder is ideaal. Ook kan Champagne voor een kortere periode in de koelkast worden bewaard. Gebruik het liefst een ‘tweede’ koelkast, die minder vaak wordt gebruikt en waar je bij voorkeur alleen drank in bewaart.
Wil je je Champagne niet in de koelkast bewaren en heb je geen kelder? Probeer dan de meest constante en koele ruimte in het huis te vinden om temperatuurfluctuaties tegen te gaan. Over het algemeen kan het weinig kwaad als Champagne bewaard wordt tot 20 graden Celsius, als de temperatuur maar constant blijft en je de Champagne niet te lang bewaart. Probeer echter altijd rond die 10 tot 12 graden te zitten!

Zo donker mogelijk

Je zult het wellicht niet verwachten, maar licht heeft een ontzettend grote invloed op Champagne. Niet alleen zonlicht (UV) is schadelijk, ook fluorescerend licht, infrarood licht en in veel mindere mate LED-licht zorgen voor disbalans. Wanneer een Champagne wordt blootgesteld aan dit soort licht, worden de chemicaliën en moleculen, die ervoor zorgen dat de wijn zo fijn veroudert, afgebroken. Hierdoor wordt het rijpingsproces versneld en zal uiteindelijk de kwaliteit van de Champagne hard achteruit gaan.
Fruitige aroma’s zijn de eerste die worden aangetast. Ook de kleur van de Champagne kan lichter worden.

▲ De invloed van licht op de kleur van Champagne. Links is een onaangetaste fles. Rechts is regelmatig blootgesteld aan licht.

Licht kan Champagne binnen een uur(!!) al onherstelbaar beschadigen. En let op, dit gebeurt bijna nooit in de kelder van een Champagnehuis. Waar lichtschade veel vaker zal plaatsvinden, is in bars, restaurants, slijterijen (vooral de flessen die in de etalage staan) of thuis. Maar ook als je een fles recht uit de kelder van de slijterij koopt, wil dat nog niet zeggen dat de fles niet eerder is aangetast door licht. Wellicht heeft de fles geruime tijd in een licht magazijn gestaan bij de groothandel.
Om dit uit te sluiten, kun je de verkoper natuurlijk vragen over hoe de Champagne is bewaard en hoe hij aan de Champagne is gekomen. Is het bijvoorbeeld rechtstreeks bij het Champagnehuis opgehaald of zaten er meerdere schakels tussen?

Een andere factor om rekening mee te houden, is de kleur van het glas. Doorgaans zijn Champagneflessen bruin, groen of transparant van kleur. Het bruine glas houdt verreweg de meeste schadelijke lichtgolven buiten; maar liefst 90% van de lichtgolven worden geblokkeerd met dit type glas. Groen glas houdt minimaal 50% buiten, afhankelijk van de tint en dikte van het glas. Transparante flessen blokkeren ongeveer 10% van de lichtgolven. Deze laatste variant is dus het meest risicovol en vraagt extra voorzichtigheid.
Betekent dit dat Champagne in transparante flessen altijd aangetast is door licht? Nee. Dit is sterk afhankelijk van de condities waarin de Champagne is bewaard. 

▲ Drie verschillende kleuren glas gebruikt voor Champagneflessen.

Wordt een fles zo hier en daar blootgesteld aan licht, bijvoorbeeld door het licht van de koelkast; no stress. Alleen wanneer een fles overmatig aan licht wordt blootgesteld, wordt het rijpingsproces versneld en kan uiteindelijk de goût de lumière te proeven zijn.
Zet je Champagnefles dus NOOIT ter display in de woonkamer of op de afzuigkap!

De ideale omstandigheden:

Zo donker mogelijk. Vermijd contact met licht en zon. In een Champagnekelder wordt gebruik gemaakt van een speciale LED-lamp met een lichtspectrum van ongeveer 600 nm en geeft een amberkleurig licht. Dit soort lampen onderdrukken schadelijke UV-en IR-stralen. Natriumdamplampen zijn ook geschikte lampen.
Voor iedereen die geen Champagnekelder in huis heeft; bewaar je fles in een verpakking en vermijd contact met enige vorm van licht. Mocht dit allemaal niet lukken, wikkel je Champagnefles dan in geel cellofaan of aluminiumfolie. Ook dit blokkeert schadelijke lichtgolven.

Luchtvochtigheid speelt ook een rol

De luchtvochtigheid van een ruimte heeft niet zo zeer direct invloed op de Champagne, maar heeft op langere termijn invloed op de kurk. Een optimale luchtvochtigheid, zo rond de 70-75%, zorgt voor het behoud van de kurk en het behoud van zijn werking. Is de lucht te droog, bestaat de kans dat ook de kurk uitdroogt en deze geen effectieve seal meer kan vormen. Een reguliere koelkast bijvoorbeeld is vaak te droog.

Alleen wanneer je een geopende fles zou willen bewaren, is het verstandig de fles in de koelkast te zetten. Zorg wel dat je de Champagne op de juiste manier afsluit met de juiste stopper. Met deze stopper van Brevetti WAF kun je je Champagne tot wel een week in de koelkast bewaren, zonder dat de aroma’s en bubbels verloren gaan.

Wordt de luchtvochtigheid te hoog, kan dat resulteren in schimmelvorming. Het label en voornamelijk de kurk kunnen hierdoor beschadigen en nare aroma’s in de Champagne veroorzaken.

De ideale omstandigheden:

Een luchtvochtigheid van rond de 70-75%. Heb je, zoals de meeste mensen, niet de mogelijkheid de luchtvochtigheid te reguleren? Bewaar je flessen dan op een koele, donkere plek. Niet in de koelkast, tenzij je de Champagne binnen een paar dagen gaat opdrinken. Over het algemeen is de invloed van de luchtvochtigheid niet aanzienlijk en gaat het pas een rol spelen als je je Champagne voor langere tijd bewaard. In principe valt daarom alles tussen de 60 en 90% luchtvochtigheid te overwegen.

Geen beweging

Over de invloed van vibraties (of beweging) op de smaak, aroma’s en textuur van de Champagne is vrij weinig bekend. Vibraties zorgen voor een moleculaire disbalans binnen de fles en kunnen volgens sommige bronnen zelfs moleculen afbreken. De disbalans kan hersteld worden, door de flessen na transport bijvoorbeeld een aantal weken te laten rusten.
Of vibraties moleculen afbreken? Misschien. Bedenk wel dat Champagne over de hele wereld wordt verkocht en dus de flessen van Frankrijk naar alle andere continenten moeten worden verstuurd. Vrijwel alle Champagnehuizen doen dat per boot en het transport duurt doorgaans meerdere weken. Dit zou een enorm verlies aan smaak, aroma’s en textuur betekenen, wat gezien de status van Champagne, niet zeer waarschijnlijk is. Dat vibraties enigszins invloed hebben op de Champagne, is mogelijk. Maar in welke mate, is onbekend.

De bewering dat Champagne in de koelkast te veel zou worden blootgesteld aan vibraties is daarmee twijfelachtig. Als weken van klotsen op zee de Champagne niet verpest, zullen de minimale vibraties in een koelkast waarschijnlijk weinig met de Champagne doen.
Het kan echter nooit kwaad om ervoor te zorgen dat de flessen zo min mogelijk bewegen en worden blootgesteld aan vibraties om een zo optimaal mogelijke rijping te stimuleren.

▲ Hebben de vibraties in de koelkast effect op de Champagne?

De ideale omstandigheden:

Bewaar Champagne op een plek waar de flessen zo min mogelijk bewegen en blootgesteld worden aan vibraties. Alhoewel de invloed van vibraties beperkt is onderzocht, kan het nooit kwaad het te voorkomen.
Heb je net Champagne gekocht en geen haast bij het opdrinken van je fles? Laat hem dan een aantal weken rusten om de moleculaire harmonie te herstellen. Zeker als de fles net is vervoerd.

De invloed van tijd

Tijd kan, net als bij alle andere wijnen, invloed hebben op de aroma’s, smaak, kleur en structuur van Champagne. Zo kunnen fruitige aroma’s, die vaak in jongere Champagnes te vinden zijn, naar aroma’s van honing, noten, gedroogd fruit en toast veranderen. Frisse tonen kunnen zich tot meer complexe en rijke tonen ontwikkelen, de levendigheid van de mousse neemt af naarmate een Champagne langer rijpt en ook de kleur kan steeds dieper worden. Onthoud wel dat zodra de Champagne een kurk heeft gekregen, de gist eruit is en het rijpingsproces in principe voorbij is. Het zal dus altijd om subtiele veranderingen gaan.

▲ Rijping in de Champagnekelder.

Wanneer een Champagne op de juiste manier wordt bewaard, kunnen die subtiele veranderingen zich prachtig ontwikkelen en leiden tot een ongeëvenaarde ervaring. Maar, niet alle Champagnes kunnen zich op deze manier ontwikkelen.
De invloed van tijd op Champagne is divers en hangt met meerdere factoren samen.

Lees ook
De invloed van tijd op Champagne

De ultieme ideale omstandigheden

Bewaar je Champagne dus het liefst in een donkere ruimte, van 10 tot 12 graden Celsius, met een luchtvochtigheid van ongeveer 70-75%, die vibratie-vrij is.

Probeer deze omstandigheden zo veel mogelijk na te leven, zodat de Champagne zo optimaal en zo mooi mogelijk kan rijpen of bewaard kan worden. Heb je niet de mogelijkheid deze omstandigheden te creëren? Kies er dan voor je Champagne niet te lang te bewaren. Koop liever vaker een doosje Champagne in plaats van 5 dozen in één keer.

Wel belangrijk is om na te gaan hoe de omstandigheden waren voordat je de fles kocht. Twijfel je? Durf te vragen.

Bij Selected by Dronk weet je dat het goed zit. Ons assortiment bestaat enkel uit Champagnes, waardoor wij in onze opslag de optimale omstandigheden kunnen creëren. Onze Champagnes worden in de doos bewaard in een afgesloten, donkere cel. Deze 'lichtloze' cel heeft de juiste temperatuur (10-12 graden Celsius) en luchtvochtigheid. Bovendien halen wij de Champagnes zelf direct bij de Champagnehuizen en zien zo toe op snel en juist transport.
Ook leuk om te weten; wij 'hertesten' regelmatig de Champagnes binnen ons assortiment om de ontwikkeling te monitoren. Op deze manier weten wij zeker dat ons assortiment voldoet aan de kwaliteitseisen die wij stellen!

Binnenkort bespreken wij uitgebreid de invloed van tijd op Champagne. In de tussentijd genieten van een heerlijke Champagne?
Neem een kijkje in onze webshop!